GAMMAZ YÜREK

(THE TELL-TALE HEART)

(1975 - 1989 - 2004)

(Çizgi Öykü / Tam Macera / Tek Sayı)

Çeviri ve Balonlama: gitarisyen

"GAMMAZ YÜREK / THE TELL-TALE HEART"

ÇİZGİ ÖYKÜLERİ HAKKINDA

(ALBERTO BRECCIA VE RICK GEARY'DEN ÖRNEKLERLE):

Dünya edebiyatının en önemli öykülerinden olan "The Tell-tale Heart" adlı hikâyeyi bilmeyenimiz yoktur sanırım. Büyük Amerikan edebiyatçısı Edgar Allan Poe'nun dehasının ürünü olan bu öykü, "Gammaz Yürek", "Geveze Kalp", "Müzevir Kalp" gibi isimlerle Türkçeye de defalarca çevrilmiştir. Öyküde; yaşlı bir adamla birlikte bir evde yaşayan ve yaşlı adamın hizmetinde bulunan bir gencin, yaşlı adamı öldürmesi ve kusursuz bir cinayet işlediğini düşünmesine rağmen daha sonra ortaya çıkan ruhsal dalgalanışlarla nasıl adım adım delirmeye doğru gittiği anlatılmaktadır. Gencin nefret ettiği yaşlı adam değildir, onu bu yüzden öldürmemiştir. Onun nefret ettiği, yaşlı adamın bir gözünün yumuşak, beyaz, donuk bir zar şeklinde olmasıdır. Genç sadece o gözden nefret etmektedir. Yaşlı adamı öldürmekle o gözden de sonsuza kadar kurtulacağını düşünmektedir. Öyküde gencin ya da yaşlı adamın ismi verilmez, nerede yaşadıkları belli değildir, tasvirlerde bilinçli bir belirsizlik hakimdir. Olay yaşlı adamı öldüren gencin / delinin bakış açısıyla anlatıldığı için biz öyküyü okurken, sadece genç adamı çılgınlığın eşiğine götüren olayları ve onun iç dünyasındaki bozulmayı adım adım takip ederiz. Edgar Allan Poe, öykü boyunca bu delinin iç dünyasındaki gelgitleri o kadar güzel vermiş, olaylarla birlikte o kadar iyi bağdaştırmıştır ki, çoğu gerilim öyküsü / romanı / filmi bu kısa hikâyedeki kadar gerip korkutmaz bizi.

Elbette, konu ve işleniş bu kadar güzel olunca bugüne kadar Edgar Allan Poe'nun bu dahiyane öyküsüne el atmayan sanatçı da neredeyse kalmamıştır. Defalarca filme uyarlanmış, animasyonları yapılmış, resimlere, şiirlere, karikatürlere konu olmuş ve elbette çizgi roman sanatçıları da bu konuyu defalarca işlemişlerdir.

İşte ben de, hem orijinal dilinden hem de çeşitli Türkçe çevirilerinden onlarca kere okuduğum, birkaç sene önce 1953 yılı yapımı olan animasyon uyarlamasının Türkçe çevirisini yaptığım bu öykünün çizgi romanlarını da araştırmak istedim. (Türkçe çevirisini benim yaptığım 1953 yılı yapımı "The Tell-tale Heart / Gammaz Yürek" adlı bu animasyonu eğer isterseniz sitemdeki "Sinema" ana menüsünün "Alt Yazılı Filmler" alt menüsünde yer alan "Gammaz Yürek / The Tell-Tale Heart (1953)" adlı konu başlığı içinden doğrudan izleyebilirsiniz.) Ve -ne kadar güzel ki- biraz araştırınca birçok değişik çizgi roman / çizgi bant uyarlamasını buldum bu ünlü öykünün. Ama bunların içinde özellikle iki tanesi hem dikkatimi hem de ilgimi çekti.

Birincisi; ünlü (Uruguay doğumlu) Arjantinli çizer Alberto Breccia'nın sert çizgiler kullanarak ve karanlık / gerilimli bir atmosfer oluşturarak yorumladığı "The Tell-tale Heart / Gammaz Yürek" kısa çizgi romanı.

İkincisi ise; ünlü Amerikalı karikatürist / çizer Rick Geary'nin iki değişik çizgi stiliyle iki ayrı defa yorumladığı kısa çizgi romanlar. "İki değişik çizgi stiliyle iki ayrı defa yorumladığı" diyorum; zira çizer 1989 yılında (daha yumuşak ve karikatüre daha yakın çizgilerle) yorumladığı öyküyü, 2004 yılında (bu sefer biraz daha sert ve gerilime daha yakın duran çizgilerle) tekrar yorumlamış ve her iki çalışmasında da aynı metni kullanmış.

Aşağıda bu iki çizerin yorumuyla hayat bulan iki ayrı (hatta Rick Geary'nin çalışmasını iki ayrı çalışma sayarak Alberto Breccia'nın çalışmasıyla birleştirdiğimiz zaman üç değişik) "The Tell-tale Heart" öyküsünün çizgi roman uyarlamalarına yaptığım Türkçe çeviri ve balonlama çalışmalarını bulacaksınız. Yine bu çalışmalarla ilgili gerekli bilgiler ve çalışma sırasında yaşadıklarım, aklıma gelenler, görüş ve fikirlerim de aşağıda yer almaktadır.

Umarım, keyifli bir yolculuk olur...

Ancak Alberto Breccia ve Rick Geary'nin çalışmalarının derinliklerine dalmadan önce Edgar Allan Poe'nun bu kısa öyküsünün konusu hakkında bilgilerimizi tazelemenin oldukça faydalı olduğunu düşünüyorum:

1-) GAMMAZ YÜREK

(THE TELL-TALE HEART)

(1975)

(ALBERTO BRECCIA)

(Çizgi Öykü / Tam Macera / Tek Sayı)

GENEL ÇALIŞMA, ARAŞTIRMA VE DÜŞÜNCELERİM:

ÇİZGİ ÖYKÜ HAKKINDA:

ÇİZGİ ÖYKÜNÜN KONUSU:

Öyküde; yaşlı bir adamla birlikte bir evde yaşayan ve yaşlı adamın hizmetinde bulunan bir gencin, yaşlı adamı öldürmesi ve kusursuz bir cinayet işlediğini düşünmesine rağmen daha sonra ortaya çıkan ruhsal dalgalanışlarla nasıl adım adım delirmeye doğru gittiği anlatılır. Aslında gencin nefret ettiği, yaşlı adam değildir; onu bu yüzden öldürmemiştir. Onun nefret ettiği, yaşlı adamın bir gözünün yumuşak, beyaz, donuk bir zar şeklinde olmasıdır. Genç sadece o gözden nefret etmektedir. Yaşlı adamı öldürmekle o gözden de sonsuza kadar kurtulacağını düşünmektedir.

ÇİZGİ ÖYKÜNÜN ÖZELLİKLERİ:

Özgün Adı

:

The Tell-Tale Heart

Türkçe Adı

:

Gammaz Yürek

Ülkesi

:

Arjantin

Yayın Tarihi

:

1975

Orijinal Dili

:

İspanyolca

Türü

:

Korku, Gerilim

Yayıncı

:

-

Yazan

:

Edgar Allan Poe

Çizen

:

Alberto Breccia

Macera Durumu

:

Tam macera

Uygunluğu

:

Genç / yetişkinler için uygun

Renk Durumu

:

Siyah-Beyaz

Sayfa Sayısı

:

12 sayfa

Balonlama

:

gitarisyen

ÇİZGİ ÖYKÜ HAKKINDAKİ GÖRÜŞ VE DÜŞÜNCELERİM:

Bu yazının başında (ve yine biraz yukarıda) Edgar Allan Poe'nun "The Tell-Tale Heart / Gammaz Yürek" adlı öyküsünün konusuna kısaca göz atmış ve bu ünlü eseri tekrar hatırlamıştık. Alberto Breccia da bu konudan farklı bir yol izlemiyor aslında. Ancak çizer, çalışmasında konunun tamamından ziyade bir kısmına odaklanmış gibi duruyor. Bu yüzden de konunun gelişimini sağlayan ilk bölümleri hızla geçiyor. Bunu da sanıyorum, hikâyenin baş karakteri olan ve deliliğin eşiğinde bulunan gencin psikolojik tavır ve davranışlarını daha ayrıntılı resmetmek için yapıyor. Gencin yaşlı adamın odasının kapısını açtığı ve yaşlı adamı gömdükten sonra polislerin yanında kalp atışları duyduğu bölümlerin uzun tutulması da bunun en belirgin göstergesi. Bu açıdan Alberto Breccia, hikâyenin sadece bir kısmı üzerinde daha ayrıntılı durmuş olsa da, oluşturduğu karanlık ve gerilimli atmosfer, paneller arası geçişler ve çizimlerine yüklediği ürkütücü anlamlarla Edgar Allan Poe'nun öyküsünün ruhunu yakalamış gibi görünüyor. Ya da en azından bana öyle geliyor...

ÇEVİRİ VE BALONLAMA HAKKINDA:

ÇEVİRİ VE BALONLAMADA KULLANILAN FONT BİLGİLERİ:

Font Adı:

Kullanım Yeri:

ÇEVİRİ VE BALONLAMA SÜRECİ:

Alberto Breccia'nın bu çalışmasının yüksek çözünürlüklü ve kaliteli bir örneğini internette bulmam mümkün olmadığından, ehven-i şer bir örnek buldum ve çalışmamı bu orijinal örnek üzerinden yürüttüm. Keza, orijinal çalışmanın İngilizceye çevrilmiş örnekleri de aynı durumda, hatta daha kötüydü. İnternetteki örneklerde en yüksek sayfa boyutu 1024x1492 ebatlarındaydı ve resim kaliteleri çok da iyi değildi. O yüzden hem daha rahat çalışma imkânı sağlaması hem de sayfa kalitelerini arttırmak adına öncelikle sayfa boyutlarını büyütüp, "IrfanView" programıyla resim kalitelerini biraz daha iyi hâle getirmeye çalıştım.

Orijinal İspanyolca çizgi öyküde kapak yoktu. Ben de internette bulduğum İngilizce uyarlamalardan birinin kapak yapısından esinlenerek orijinal çalışmaya bir kapak tasarımı yaptım ve kendi çalışmamda bunu kullandım.

Bunun dışında; Türkçeye çeşitli defalar "Geveze Kalp", "Müzevir Kalp", "Geveze Yürek", "Gammaz Yürek" gibi değişik isimlerle çevrilen bu öykü için "Gammaz Yürek" başlığını kullanmayı uygun gördüm. Zira yıllar önce bu öyküyü "Gammaz Yürek" adıyla okumuş ve çok etkilenmiştim. O günden bu yana da hep "Gammaz Yürek" olarak hatırladım bu hikâyeyi. İnternette bu öyküyü çeviren yazarların, öyküye uygun gördükleri isimleri de araştırınca genellikle "Gammaz Yürek"in tercih edildiğini gördüm ve ben de çeviri ve balonlama çalışmamda "Gammaz Yürek" başlığını kullandım.

Yine bu çizgi öykünün metni için birçok font denememe rağmen; en sonunda "CCGrandeGuignol" fontunu kullanmaya karar verdim. Bu fontu tercih etmemdeki en büyük sebep, "CCGrandeGuignol" fontunun çizgi öyküdeki sert yapıyı ve karanlık / gerilimli atmosferi daha iyi yansıtacağını düşünmemdi.

Son olarak da; bu çizgi öykünün çeviri ve balonlamasını Rick Geary'nin aynı öykü için değişik yıllarda hazırladığı iki çizgi öykünün çeviri ve balonlamasıyla birlikte yaptım. Rick Geary'nin iki adet çalışması olmasına ve sayfa sayılarıyla yazıları daha çok olmasına rağmen, Alberto Breccia'nın bu çalışması için yaptığım çeviri ve balonlama süreci biraz daha uzun sürdü. Bunda da çeviriyi İspanyolca orijinalinden yapmak istemem ve resim / sayfa boyutları / kaliteleriyle uğraşmak zorunda kalmam etken oldu. Sonuç olarak hem Rick Geary'nin hem de Alberto Breccia'nın eserleri için yaptığım çeviri ve balonlama çalışmaları birkaç gün içinde tamamlandı.

"CBR" Formatında Hazırlanmış
Çizgi Öykü Dosyasını İndir
(Alberto Breccia - 1975)

ÇİZGİ ÖYKÜYÜ DOSYA İNDİRMEDEN OKUMAK İSTEYENLER İÇİN:

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

2-) GAMMAZ YÜREK

(THE TELL-TALE HEART)

(1989 - 2004)

(RICK GEARY)

(Çizgi Öykü / Tam Macera / Tek Sayı)

Şimdi de, Rick Geary'nin iki farklı çizgisiyle iki farklı yılda hayat bulan "The Tell-Tale Heart / Gammaz Yürek" çizgi öykülerine bir göz atalım:

"ANA SAYFA"YA GİT